زندگینامه شهید مرتضی مطهریمراحل تربیت مطابق آنچه در ورقه های «تربیت كودك» گفته ایم- مراجعه شود- پنج مرحله است:
1. مرحله ی عكس العمل های ناخودآگاه كه مربوط است به دوران شیرخوارگی و عدم تمیز كودك. طبق تحقیقات روانكاوی و غیر روانكاوی روشن شده است كه روان كودك در همین دوره شكل می گیرد، خوشبینی و بدبینی نسبت به جهان خارج در همین دوره پیدا می شود، و سایر قسمتها. رجوع شود به كتاب در تربیت برتراند راسل و به كتاب دنیای كودك و كتاب كودك آقای فلسفی.
2. مرحله ی دوم تقلید و محاكات است. پدر و مادر به عنوان قهرمانهای زندگی كودك، اعمالشان مورد تقلید كودك است. روح كودك مانند دستگاه فیلمبرداری حركات پدر و مادر را منعكس می كند و با حركات خود براساس تأثیر عمل در روح شكل می گیرد.
در این مرحله كودك فقط رفتار والدین را تقلید می كند و رفتار خودش برایش تدریجاً عادت می شود.
3. مرحله ی تلقین است. دراین مرحله روحیات والدین به فرزند القا می شود. در ورقه های «تربیت كودك» اندكی به تفصیل بحث شده است.
4. مرحله ی چهارم مرحله ی آموزش و تعلیم است. در این مرحله هوش و فكر كودك در كار است. مطالبی كه والدین به صورت قصه و افسانه و یا به صورت دیگر و مطالبی كه مدرسه و كودكستان می گویند، طفل را در مراحل تعلیم و از نظر ذهنی رشد می دهند.
5. مرحله ی پنجم مرحله ی تكرار و تمرین و ممارست و ریاضت وسیله ی خود فرد است. افرادی كه از طریق علمی در صدد اصلاح و تهذیب نفس برمی آیند و همچنین عرفا در سیر و سلوك، این مرحله ی تربیت را دارند.
تربیت- عوامل سوء تربیت