دانشجویان در شکل گیری و پیروزی انقلاب اسلامی دارای نقش عمده و برجسته ای بوده اند. شکل گیری اندیشه ی انقلابی و پرورش تفکر اسلامی، ماحصلِ تلاش متفکران و اندیشمندانی بوده است که با توجه به دارا بودن ویژگیهایی، مورد توجه و اقبال دانشجویان قرار گرفتند. در این نوشتار به معرفی و بررسی تفکرات سه تن از این اندیشمندان؛ دکتر علی شریعتی، استاد شهید مطهری و حضرت امام خمینی(ره) به اجمال پرداخته شده است. 

دانشجویان انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) استاد مطهری دکتر شریعتی

چکیده

دانشجویان در شکل گیری و پیروزی انقلاب اسلامی دارای نقش عمده و برجسته ای بوده اند. شکل گیری اندیشه ی انقلابی و پرورش تفکر اسلامی، ماحصلِ تلاش متفکران و اندیشمندانی بوده است که با توجه به دارا بودن ویژگیهایی، مورد توجه و اقبال دانشجویان قرار گرفتند. در این نوشتار به معرفی و بررسی تفکرات سه تن از این اندیشمندان؛ دکتر علی شریعتی، استاد شهید مطهری و حضرت امام خمینی(ره) به اجمال پرداخته شده است. 
واژگان کلیدی 
دانشجویان انقلاب اسلامی امام خمینی(ره) استاد مطهری دکتر شریعتی 

............................................................. ص 129 .............................................................

پیشگفتار

دانشگاه به سبک امروزی در قرن 13 ه . ش با تاسیس دارالفنون در کشور رایج شد و در سال 1313 ه . ش نهادهای دانشکده و دانشگاه با تاسیس دانشگاه تهران شکل گرفت. به فاصله ی هشت سال از تاسیس دانشگاه به شیوه ی جدید در ایران، انجمنهای اسلامی در دانشگاهها شکل گرفت، که منشأ آنها یک گروه آموزشی به نام «کانون اسلام» بود. 
این گروه در سال 1310 ه . ش بوسیله آیت ا.. طالقانی در تهران بنیان نهاده شده بود. آیت ا.. طالقانی این مرکز را به منظور نشر معارف و علوم قرآنی بنیان نهاد، تا در جهت پیوند حوزه و دانشگاه تلاشهای گسترده ای را بعمل آورد. روابط تنگاتنگ روحانیت و دانشگاه، از سال 42 به دنبال اعلامیه ی معروف امام(ره) و قیام 15 خرداد شکل تازه ای یافت و در یک پروسه ی تکوینی به زعامت و پیشوایی سیاسی امام (ره) (علاوه بر زعامت دینی) در بین توده مردم و خصوصا دانشجویان انجامید. علاوه بر ارتباط عمیق دانشجویان با امام(ره) افراد دیگری همچون مرحوم دکتر شریعتی و شهید مطهری نیز در ارتباط بین مذهبیون با تحصیلکردگان دانشگاهها در قبل از انقلاب نقش بسزایی برعهده داشته اند. 
در این نوشتار علاوه بر آشنایی با زندگی سه شخصیت بزرگ در انقلاب اسلامی (شریعتی، مطهری و امام خمینی(ره) ، به گوشه هایی از تفکرات و نحوه تعامل آنان با دانشجویان در قبل از انقلاب پرداخته می شود. همچنین یادآور می شود که در این مقاله ترتیب ارائه مطالب بر اساس تقدم وفات این بزرگان صورت پذیرفته است. 

دکتر مهدی محقق از اساتید و محققین بنام ایرانی است که سال ها تدریس و تحقیق و نیز همکاری با اسلام شناسان و ایران شناسان را در داخل و خارج از کشور در کارنامه خود دارد. این استاد دانشگاه که سطوح عالی حوزوی را نیز قبل از به پایان رساندن سطوح عالی دانشگاه، در نزد بزرگان عصر خود به پایان رسانده است، با دو نظام آموزشی و پژوهشی حوزه و دانشگاه آشنایی کامل دارد. نگاه درد شناسانه و درمانگرایانه استاد در خصوص کاستی ها و بایسته های دو نظام حوزه و دانشگاه، صفحه گپ پرسمان را بر آن داشت تا بخشی از نقطه نظرات این چهره ماندگار علم و فرهنگ ایران زمین را تقدیم دانشجویان عزیز کند.

استاد دانشگاه باید در دانشگاه باشد.

ما(من و شهید مطهری) در جلسه هایی که به وسیله وزارت علوم تشکیل می شد، اغلب با هم بودیم. من نماینده دانشکده ادبیات و علوم انسانی بودم و ایشان نماینده دانشکده علوم معقول و منقول بود و حتی در بعضی از این جلسات هم که می دانستیم افرادی شرکت می کنند که ما حرفی برای آنان نداریم، مرحوم مطهری برای شرکت در جلسه با من مشورت می کردند. من می گفتم: وقتی وزارت علوم دعوت کرده و جلسه ای تشکیل شده است و بزرگان مملکت هم که اغلب بزرگان سیاسی بودند و شرکت می کنند و در جریان علم قرار می گیرند، ما باید شرکت کنیم؛ زیرا یکی از آفات مملکت ما همین بوده است که گاهی بعضی از افراد با نفوذ سیاسی، خودشان را وارد جریان می کنند؛ در حالی که نه علاقه ای به علم دارند و نه به درد معلمی می خورند؛ ولی چون که کلمه دانشگاه یک کلمه دهان پرکنی هست، می آیند تا گفته بشود که ایشان مدیر عامل فلان اداره هستند یا در فلان وزارت خانه در رأس قرار دارند و در ضمن استاد دانشگاه هم هستند.

مدیر حوزه علمیه قم در گفت وگو با مرکز خبر حوزه با گرامیداشت روز معلم به ویژگی های منحصر به فرد معلم توانا و متعهد، مفسر قرآن، فیلسوف بزرگ آیت الله مرتضی مطهری اشاره کرد و گفت: شهید مطهری دارای ویژگیهای بالایی بود که جمیع این ویژگی ها در یک شخص خیلی کم اتفاق می افتد. 

آیت الله مقتدایی افزود: ایشان در حوزه، تحصیل و تدریس می کرد و 12 سال در درس حضرت امام (ره) حاضر شد و اگر با آن سابقه درخشان علمی در حوزه باقی می ماند، قطعاً یکی از مراجع بزرگ تقلید بود. 

نایب رییس جامعه مدرسین بیان داشت: شهید مطهری تشخیص داد در دانشگاه خلاء ی وجود دارد و امور دینی رنگ خود را باخته و دانشجویان از روش دینی و ارزش های اسلامی بی اطلاع اند و علوم دانشگاهی توأم با دین و اخلاق نیست، لذا تشخیص داد بنا بر وظیفه به دانشگاه برود. 

عضو شورای عالی حوزه یادآور شد: این لطف الهی نسبت به دانشگاهیان بود که شهید مطهری به آنجا رفت و آن همه خدمات در زمینه احیای دین اسلام، عقاید، احکام اسلامی و اخلاق در دانشگاه انجام دهد. 

مدیر حوزه علمیه قم با بیان اینکه، فاصله شهید مطهری از حوزه برای حوزه خسارت بود ابراز داشت: حضور او در دانشگاه منشأ خیر و برکت برای دانشگاهیان بود و برای اسلام اقدامی مفید و موثر واقع شد. 

آیت الله مقتدایی گفت: اعتقاد شهید مطهری به انقلاب و حضرت امام (ره) در حد بالا و مثال زدنی بود جلسات خصوصی با امام (ره) داشتند و از کسانی بود که در پاریس خدمت امام (ره)  رسید و در راه انقلاب نیز به شهادت رسید. 

وی افزود: این معلم اخلاق بعد از ملاقات با امام در پاریس در مورد ایشان می گوید؛« من در امام ایمان به خدا، ایمان به هدف، ایمان به ملت و ایمان به راه خود دیدم و با تکیه بر این چهار اصل به پیروزی خواهد رسید». 

نایب رییس جامعه مدرسین تصریح کرد: آنچه در نوشته های شهید مطهری مشاهده می شود، احاطه عظیمی به مطالب دینی داشت و یکی از راه های رسیدن به اطلاعات، یادداشت های فراوان او بود که هر جا مطلبی را می دید آن را یادداشت می کرد و آنچه به درد اجتماع و مورد نیاز عصر خود بود  را تالیف نمود. 

مدیر حوزه علمیه قم بیان کرد: شهید مطهری از سیره بزرگان، محققان و دانشمندان شیعی استفاده کرد و به اوج کمال رسید. 
آیت الله مقتدایی گفت: به همه طلاب، دانشجویان، اساتید حوزه و دانشگاه توصیه می کنم، کتاب های شهید مطهری که حضرت امام (ره)  نیز تاکید بر استفاده از آنها را داشتند مطالعه کرده و به مسابقه بگذارند و دیگران را به خواندن آنها تشویق نمایند. 

وی توجه شهید مطهری به اهمیت و ارزش انقلاب اسلامی اشاره کرد و افزود: با پیروزی انقلاب اسلامی شهید مطهری تشخیص داد، باید در خدمت انقلاب باشد و لذا فعالیت های خود را متوجه سخنرانی برای به ثمر رسیدن انقلاب، حفظ ارزش های آن و مقایسه آن با سایر انقلاب ها کرد و فعالیت های خود را در حوزه و دانشگاه محدود کرد. 

عضو شورای عالی حوزه خاطرنشان کرد: شهید مطهری در شورای عالی انقلاب یکی از اعضای مهم آن بود و چندین جزوه قطور از مصوبات جلسات شورای انقلاب مربوط به زمان او است. 

وی با بیان اینکه شهید مطهری اهل شوخی و مزاح بود افزود: در بین جلسات و در زمان استراحت با اعضای شورای انقلاب به شوخی و مزاح می پرداخت تا از آنان رفع خستگی شود. 

نایب رییس جامعه مدرسین بیان داشت: شخصیت شهید مطهری الهی بود که در جوانان تاثیرگذار  بود و شب ها به مناجات و ختم قرآن می پرداخت.آیت الله مقتدایی گفت: نگاه شهید مطهری در دیگران اثر می کرد و آنها را به یاد خدا می انداخت.