مركز اسناد انقلاب اسلامی: اسرائیل، اروپا و امریكا در یك تحلیل كلی بر این باور بودند كه اگر موفق به سقوط دولت سوریه بشوند می توانند بعد از آن به سراغ عراق و لبنان و در نهایت به سمت ایران حركت كنند. تحلیل آنها این بود كه با سقوط دولت سوریه در واقع كمر حركت بیداری اسلامی  در منطقه و مقامت در مقابل غرب می شكند و بدین ترتیب می تواند در دوشاخه لبنان و فلسطین از یك طرف و عراق و ایران از سوی دیگر ضربه سنگینی به محور مقاومت وارد سازند و به این دلیل یك سرمایه گذاری سنگینی را در سوریه از دوسال پیش آغاز كرده اند. 
جواد منصوری، معاون اطلاع رسانی مركز اسناد انقلاب اسلامی در گفتگو با پایگاه اطلاع رسانی مركز اسناد انقلاب اسامی در رابطه با تحولات اخیر سوریه بیان داشت: تحولات اخیر در منطقه خاورمیانه، اوج تلاش های غرب برای متوقف كردن جنبش های بیداری اسلامی در منطقه می باشد. در دو سال گذشته یك نگرانی عمیق و جدی در قدرتهای بزرگ سلطه گر در منطقه بوجود آمد كه بر این عقیده بود كه اگر این حركت مردم در مناطق مختلف ادامه پیدا كند به طور كل سلطه غرب در خاورمیانه مورد تهدید قرار می گیرد و موقعیتی كه آنان در حال حاضر در منطقه دارند از دست خواهد رفت.
سفیر سابق ایران در چین افزود: غربی ها یك تلاش فوق العاده ای را برای خنثی كردن و از كار انداختن جریان بیداری اسلامی در دستور كار خود قرار دادند كه از لیبی آغاز شد. غرب با ایجاد یك هرج و مرج و آشفتگی - چه در زمان قذافی و چه بعد از مرگ وی – مانع از این شدند كه این كشور نتواند به ثبات و نظم و امنیت درونی دست یابد. از سوی دیگر در مصر به شكل دیگری این كار آغاز شد و در یمن هم با مقاومت ها و سركوبهایی كه آمریكایی ها بوجود آوردند، مانع از به ثمر نشستن جنبش مردمی این كشور شدند. 
این تحلیل گر ادامه داد: غربی ها در بحرین نیز در مقابل خواست مردم ایستادند به طوری كه با سركوبگری های شدید به كمك ارتش رژیم آل سعود مانع از موفقیت بیداری اسلامی در این كشورها شدند؛ ولی فراتر از همه اینها داستان سوریه است. 
منصوری با بیان این مطلب كه سوریه به عنوان جبهه اصلی مبارزه غرب علیه بیداری اسلامی تبدیل شده است، اظهار داشت: اسرائیل، اروپا و امریكا در یك تحلیل كلی بر این باور بودند كه اگر موفق به سقوط دولت سوریه بشوند می توانند بعد از آن به سراغ عراق و لبنان و در نهایت به سمت ایران حركت كنند. تحلیل آنها این بود كه با سقوط دولت سوریه در واقع كمر حركت بیداری اسلامی  در منطقه و مقامت در مقابل غرب می شكند و بدین ترتیب می تواند در دوشاخه لبنان و فلسطین از یك طرف و عراق و ایران از سوی دیگر ضربه سنگینی به محور مقاومت وارد سازند و به این دلیل یك سرمایه گذاری سنگینی را در سوریه از دوسال پیش آغاز كرده اند و وحدتی را در میان كشورهای منطقه از جمله تركیه، قطر و عربستان و بعضی كشورهای پشت پرده مانند مانند كویت و امارات و حتی مغرب و اردن بوجود آوردند.
این تحلیلگر مسائل منطقه اظهار داشت: غرب مشابه آنچیزی كه در لیبی رقم زد؛ در سوریه  مستقیما بانیروهای خودش وارد عمل نشد ؛ تا این پیروزی را بر كشورهای منطقه تعمیم دهد و به نوعی تركیه و عربستانرا همچنان گرداننده تحولات منطقه معرفی بكند. 
وی با اشاره به نتایج جنگ نیابتی القاعده و كشورهای منطقه علیه دولت سوریه تصریح كرد: آنچه كه در دو سال گذشته در سوریه اتفاق افتاد برای غرب و كشورهای حامی تروریست در این كشور به هیچ وجه قابل تصور نبود زیرا ارتش و مردم از یك طرف و حمایت ایران و برخی جریانات ضد سلطه از طرف دیگر باعث شد كه دولت سوریه سقوط نكند و سوریه به نوعی محل تضعیف و از كار افتادن القاعده و جریان امریكایی به ظاهر مسلمان در منطقه تبدیل شد. 
جواد منصوری در رابطه با آینده تحولات سوریه بیان داشت: به نظر می رسد كه غرب امروز این جریان را ادامه می دهد زیرا اینگونه فكر می كند كه از هر طرف منازعه كه در تحولات سوریه كشته و ضعیف بشوند به نفع غرب است. اگر در این درگیری ها جریان القاعده از بین برود طبیعا جریانی كه در آینده ممكن بود به جریان ضد آمریكایی تبدیل بشود از بین رفته است و اگر دولت سوریه سقوط كند باز به عنوان اینكه یك جریان ضد اسرائیلی و ضد غربی در منطقه سقوط كرده است، به نفع غرب خواهد بود. اما قرائن نشان می دهد كه تحولات سوریه بیشتر به از بین رفتن جریان دست ساخته غرب پیش می رود و حمایت مردمی و حمایت ایران و تا حدودی روسیه مانع سقوط دولت سوریه شده است و جریان تروریسم و حامیانش هستند كه در منطقه از بین می روند و حیثیت و اعتبارشان را از دست می دهند.

منبع : http://www.irdc.ir

·         

جنبش هاي مردمي جديد در خاورميانه ، مي روند تا فصلي نو در تاريخ رقم بزنند ، اين جنبش ها در واكنش و مخالفت با سه عنصر تعيين كننده خاورميانه معاصر شكل گرفته اند،

ماهيت دولت اقتدارگراي عربي ،سياست نژاد پرستانه رژيم صهيونستي نسبت به فلسطينيان و سياست سلطه امريكا در منطقه . اين سه عنصر به صورتي درهم تنيده و مرتبطاند كه مي توان از ان به مثلث سياست منطقه خاورميانه نام برد. درحالي كه منازعه اعراب –اسراييل كل تاريخ خاورميانه معاصر را پس از جنگ جهاني دوم تحت الشعاع خود قرارداده است ، سياست خارجي امريكا در خاورميانه هميشه وهمواره مبتني بر حمايت بي دريغ از طرف اسراييلي بوده است. 
اقدام ایالات متحده تنبیه و اعمال فشار بر آن دسته از بازیگرانی بوده است که نگرش مقاومت در برابر اسرائیل را دارند و با صلح با اسرائیل مخالف هستند.در رابطه با مساله فلسطین و اسرائیل یک دسته از بازیگران دولتی و غیر دولتی وجود دارند که کماکان به آرمانهای فلسطین اعتقاد دارند و هر گونه صلح و سازش با اسرائیل را خیانت به آرمانهای فلسطین و حتی اسلام می دانند. طبیعتا این نگرش با آن سیاست آمریکا در تضاد است و پیگیری آن را دچار مشکل می کند. ایالات متحده این دسته از بازیگران را مانع صلح خاورمیانه معرفی می کند و همواره به دنبال آن بوده است که از طریق همراه کردن دیگر دولت های غربی و عربی به اعمال فشار علیه آن ها بپردازد. ایالات متحده بازیگرانی مانند جمهوری اسلامی ایران، سوریه، حزب الله و برخی گروه های فلسطینی مانند حماس را جزء این دسته از کنش گران معرفی می کند. 

زمانی كه حافظ اسد قدرت را در سال 1970م. در سوریه به دست گرفت ،تلاش كرد تا بین اهداف و تواناییهای سوریه یك تعادل واقع گرایانه ایجاد كند،

بنابراین اسد تلاش كرد همزمان با محدود كردن اهداف سیاست خارجی سوریه بر قابلیت ها و توانمندیهای آن بیافزاید . صرف نظر از شخصیت بسیار پیچده و محاسبه گر حافظ اسد . شكست بزرگ اعراب در جنگ 1967م. مهمترین عنصر ضرورت نگاه تجدیدنظر طلبانه مبتنی بر عملگرایی اسد به سیاست خارجی سوریه بود. مطالعه سیاست خارجی سوریه در دوره 30ساله حكومت حافظ اسد. بیانگر موارد بسیاری است كه نگرش واقع گریی مبتنی بر عملگرایی نقش مهمی در سیاست خارجی سوریه داشته است و پس از مرگ حافظ اسد سیاست خارجی سوریه با همان روند ادامه پیدا كرد .و در حوزهای داخلی نیز رئیس جمهور جوان سوریه روند اصلاحات در این كشور برای برخوردار شدن بیشتر گروهای مختلف مردم از قدرت را آغاز كرده و به خاطر دفاع از تمامیت ارضی سوریه در مقابل قدرت های خارجی از جمله مقاومت در مقابل رژیم صهیوستی از محبوبیت ویژه ای در بین سوری ها بر خوردار است ، متحدان غربی و عربی رژیم صهیوستی و حامیان طر ح سازش همچنان به تنش های قومی و مذهبی در این منطقه با هدف كنار زدن بشار اسد دامن می زنند

از انجا كه ویژگی مهم افكار عمومی سوریه احساسات ملی آمریكا ستیزانه و اسرائیل ستیزانه آنها به خاطر اشغال بخشی از خاك این كشور توسط رژیم ارتجاع صهیونستی است و از ز مان شروع نا آرامی ها در این منطقه تظاهرات كسترده ای مردمی در دمشق و دیگر مناطق این كشور در حمایت از مقاومت به رهبری بشار اسد برگزار شده است.، سوریه به خاطر اینكه هنوز با اسرائیل به صلح و سازس نرسیده است نسبت به دیگر كشورهای عربی متفاوت است به دنبال سازش مصر با اسرائیل در كمپ دیوید بسیاری دیگر از دولت های عربی نیز در مسیر صلح و سازش با اسرائیل حركت كردند و یا از مواضع گدذشته خود نسبت به اسرائیل عقب نشینی كردند. این طیف از كشورهای به همراه برخی از گرو های فلسطینی جریانی به اصطلاح سازش گرا در منطقه را تشكیل دادند وبه این نتیجه رسیدند كه دیگر نمی توان آن آرمان های تعریف شده فلسطین را تحقق بخشید ، ولی دولت سوریه از ابتدا با این نگرش مخالف بود و بر ادامه مسیر مقاومت تاكید می كرد. این باور سوریه خود آغازی برای اختلافات سوریه با دیگر كشور های عربی شد . و سوریه مواضع انقلابی ایران در ارتباط با اسرائیل را می ستود و آن را تقویت كننده مسیر مقاومت می دانست ، سوریه اعتقاد داشت كه اجماع كشورهای عربی نه باید علیه جمهوری اسلامی ایران بلكه باید علیه اسرائیل تمركز یابد و همه نگاه ها متوجه اسرائیل شود . اختلافات سوریه و دیگر دولت های عربی درموارد زیادی بحث مساله عراق ، حزب الله و هم كاری با ایران و فلسطین ادامه یافت شاید بتوان گفت كه اوج اختلافات سوریه با دولت های كه عضو اتحادیه عرب هستندتعلیق عضویت سوریه در اتحادیه عرب می باشد كه در 12 نوامبر اعضای اتحادیه غیر از عراق كه رای ممتنع داد و یمن ، لبنان كه رای مخالف دادند عضویت سوریه را به حالت تعلیق در آوردند
كشورهای عربی و در راس آن ها عربستان كه معمولا در مسایل منطقه ای با غرب همسوی دارند وارد معركه ضد سوریه شده و با تحریك سنی ها و سلفی ها در سوریه تلاش دارند دمشق را در تنگناه قرار دهند هدف عربستان از دامن زدن به اعتراضات سوریه كسب امتیازات در عرصه های منطقه ای وبه ویژه بحرین ، لبنان و عراق و نیز تقویت جبهه ضد ایرانی می باشد
زیر مجموعه امنتی خلیج فارس یكی از مجموعه های منطقه خاورمیانه است كه به اعتقاد باری بوزان بعداز جنگ جهانی دوم مبتنی بر یك مثلث رقابت آمیز میان ایران ، عراق و عربستان بوده است ، هر كدام از این سه كشور تلاش می كردند كه حداقل توازن قدرت را میان خود نگه دارند و در یك هدف حداكثری آن را به نفع خود به هم بزنند ، اساس رقابت میان سه كشور مبتنی بر قدرت بود . با وقوع انقلاب اسلامی ایران . اسلام سیاسی به مهمترین فاكتور تشكیل دهند غیر مادی به رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تبدیل شد
و اسلام سیاسی به عنوان مولفه های غیر مادی در سطح منطقه به یك نهضت فراگیر تبدیل شد و انجا بود كه عراق و عربستان برای اولین بار در مقابل جمهوری اسلامی ایران در كنار هم قرار گرفتند واین رقایت از دهه 1980 از حالت مثلث خارج و به حالت تك خطی به خود گرفت و با توجه به تحولات بوجود آمد در منطقه خاورمیانه و سقوط نظام سیاسی عراق و به دنبال آن قدرت گرفتن شیعیان عراق و تداوم روابط ایران با سوریه و حزب الله توازن قدرت تا حدودی به نفع جمهوری اسلامی در حال تغییر بود كه عربستان از این وضعیت چندان راضی نبود نارضایتی عربستان و دیگر دولت های اصلی عرب بیشتر از سوریه بود كه مواضع ایران در منطقه را تقویت می كرد این در حالی بود كه آنها انتظار داشتند كه سوریه به عنوان یك دولت عربی در كنار آنها قرار گیرد.
ملك عبدالله پادشاه عربستان پس از صدور بیانیه اتحادیه عرب در خصوص تحولات سوریه بلافاصله در بیانیه ای اعلام كرد كه ریاض نمی تواند اوضاع كنونی سوریه را بپذیرد زیرا اقدامات مسئولان این كشور غیر قابل توجیه است اظهارات پادشاه عربستان سعودی در حالی مطرح می شود كه این كشور یكی از حامیان اصلی گروه های مسلح تروریستی در سوریه است از سوی دیگر مقامات ریاض همچنین موضوع دوگانه ای در قبال قیام های مردمی عربی اتخاذ كرده اند به عنوان مثال وحشی گرای رژیم آل خلیفه معترضین در بحرین را محكوم نكرده اند بلكه برای سركوب بیشتر معترضین نظامیان خود را روانه منامه كرده اند . برای همین بود كه موج رسانه ای و سیاسی عربی كه در مواضع اتحادیه عرب و شورای همكاری خلیج فارس و مواضع تركیه نمود یافت و به راه افتاد و شاهد تشدید سخنان علیه سوریه بودیم از سوی دیگر اطلاعات خطرناكی درباره طرح عربی وجود دارد كه هدف آن فراهم كردن مقدمات فشار بیشتر و تحریم شدیدتر علیه سوریه است تا كار به اقدام نظامی برسد 
بر اساس برخی از منابع منطقه ای افسرانی از دستگاه اطلاعاتی آمریكا با نظارت مستقیم جفری فلمن معاون وزیر خارجه آمریكا در امور خاورمیانه از نزدیك با مقامات سعودی و قطری دیدار كرده اند و در چند جلسه كه در دوحه قطر ، قاهره، لندن و امان برگزار شد توافق شده است كه فضای سیاسی جهان عرب با صدور بیانیه ها و اتخاذ مواضع علیه سوریه برای تشدید ادبیات غربی ها علیه سوریه فراهم شود و علاوه بر این مقدمات فشارهای رسانه ای غربی ها با استفاده از مواضع كشور های عربی علیه سوریه آماده شود
با ید توجه داشت كه علت شتاب امریكا برای فشار كشورهای عربی بر سوریه با هدف صدور بیانیه ها محكوم كنند این است كه امریكاو غرب اطلاعاتی به دست آورده اند كه نشان می دهد بشار اسد رئیس جمهور سوریه در مقابل افراد مسلح و تروریست ها كاملا موفق بوده بخصوص در شهر حماء كه امریكا و فرانسوی ها امید زیادی داشتند كه درگیری ها مسلحانه در این كشور به موفقیت برسد و اینگونه نشد و اكنون آمریكا بیم آن دارد كه آرامش به سوریه باز گردد و بشار اسد بتواند كنترل خود را بر همه شهر های سوریه كامل كند
نویسنده :بهرام مرادی

منبع : http://qoba.net

جمهوری عربی سوریه با جمعیتی بالغ بر 19 میلیون نفر و مساحتی حدود 185180 کیلومتر مربع، هشتاد و هفتمین کشور جهان از نظر وسعت محسوب می‌شود.

سوریه در منطقه‌ی ‌آسیای غربی واقع شده و به‌عنوان مرکز ارتباطات سه قاره‌ آسیا، آفریقا و اروپا شناخته می‌شود. این کشور از دیرباز، مرکز بازرگانی میان شرق و غرب بوده‌است. موقعیت ژئوپلتیکی سوریه، این کشور را در نقطه ‌اتصال خاورمیانه نفت‌خیز با اروپای صنعتی نموده‌ است. سوریه یک بازیگر ژئوپلتیک محور است که سه عامل، واقع شدن در منطقه‌ی ‌استراتژیک خاورمیانه، قرار گرفتن بر کناره‌ی شرقی دریای مهم مدیترانه و برخورداری از 186 کیلومتر ساحل با كشورهای حاشیه این منطقه ارتباط دارد.به خصوص سوریه از طریق خط لوله نفت در بندر بانیاس ، بخشی از نیازهای نفتی كشورهای حاشیه را تامین می كند و از این راه در معادلات منطقه نقش دارد و همسایگی با فلسطین اشغالی، لبنان، ترکیه و عراق، به وضوح اهمیت ژئوپلتیکی و نقش راهبردی این کشور را در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی نمایان می‌سازد. به دلیل همین اهمیت و نقش استراتژیک، بسیاری از کارشناسان روابط بین الملل، «سوریه را بزرگ‌ترین کشور کوچک جهان» می‌نامند.
سوریه تنها بازیگر عربی است که در میان کشورهای خاورمیانه و آفریقای عربی، نقش مستقلی را در مناسبات منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا می‌نماید. درگیری رژیم صهیونیستی با سوریه، محور اهمیت نظامی و استراتژیک این کشور در منطقه می‌باشد. در حال حاضر نیروهای مسلح سوریه، تنها ارتش کلاسیک عربی است که می‌تواند امنیت رژیم صهونیستی را در معرض خطر قرار دهد. از این رو مقامات رژیم اسراییل، سوریه را به‌عنوان تهدید استراتژیک به حساب می‌آورند.
نقش‌آفرینی سوریه در معادلات سیاسی لبنان و قرار گرفتن دمشق به‌عنوان دولت حامی مقاومت اسلامی، بر اهمیت استراتژیک سوریه ‌افزوده ‌است .موقعیت سوریه در خاورمیانه قابل تامل است همسایگی با اسراییل ، لبنان و عراق به این كشور موقعیت خاصی بخشیده است كه بتواند در بازی های سیاسی منطقه از جایگاه والای برخوردار باشد. با نگاه اجمالی به وضعیت كشورهای عرب خاورمیانه متوجه می شویم كه تنها سوریه است كه در بازیهای سیاسی منطقه نقش مستقلی ایفا می كند ودر عین حال صاحب دیدگاه خاص خود است. به همین دلیل كه محققان روابط بین الملل تلاش می كنند تاراه های برای جلب نظر دیگاه رهبری سوریه در هماهنگی با غرب وبه ویژه امضاء موافقتنامه صلح با رژیم اشغالگر قدس پیدا كنند. در گیری اسراییل با سوریه محور اهمیت نظامی و استراتژیك سوریه در منطقه می باشد. تمام تحلیل ها ی مقامات رژیم صهیونستی بر این موضوع اتفاق نظر دارند كه سوریه به عنوان خطر استراتژیك بر ضد رژیم صهیونستی در منطقه است . علاوه بر ریشه های سیاسی و ایدئو لوژیكی موضوع سوریه در منازعه عربی – اسراییلی این كشور از جنبه حیاتی و توازن استراتژیكی نیز به صورت طبیعی با اسراییل در منازعه می باشد. زیرا نزاع و رقابت این دو كشور بر سرقدرت و میزان نفوذ منطقه ای بین دولت قوی همسایه در منطقه می باشد و حضور اسراییل موجب فشار دینامكی شدید ،قوی و مستقیم اسراییل برای امنیت سوریه و امنیت اعراب شده است كه از شكست اعراب در سال1968 به صورت بالفعل روبه تزاید گذاشته است و دستیابی اسراییل به سلاح هسته ای این نگرانی را افزایش داده است
بحرانهای منطقه و خاورمیانه درحالی سپری می‌گردد که تحلیل‌ها، نشست‌ها و جلسات منطقه‌ای و بین المللی در قبال بحران سوریه که شرایط دشوار و تحولات خطرناکی را پشت سر می‌گذارد، فرضیات بیشماری را در مقابل تحلیلگران سیاسی قرار داده است وضرورت رایزنی و همکاری درباره کیفیت کمک به سیاستمداران سوری به‌منظور برون رفت از‌این بحران بر مبنای اصل تفاهم را آشکار می‌سازد. در‌این میان ۲ رویکرد در پیش روی سوریه قرار دارد‌؛ برکناری حکومت بشار اسد از قدرت طبق خواسته ی غرب و متحدین آنها در منطقه یا حفظ قدرت داخلی با ائتلاف و انجام اصلاحات سیاسی براساس نظر حکومت فعلی سوریه.  
برای پیش بینی آینده بحران سوریه شناخت کلی از موقعیت ژئوپولتیک‌این کشور ضروری به نظر می‌رسد. سوریه کشوری با مختصات ویژه است. از سویی‌این کشور در شرایط نامطلوبی به لحاظ ژئوپولتیک و توازن قوا قرار دارد و از طرفی جمعیت و مساحت نسبتا کم سوریه موجب تشکیل نیروی انسانی محدود وبازدارندگی اندک در مقابل تهاجمات شده است.از نظر جغرافیایی ، سوریه کشوری عرب با دو همسایه ی غیر عرب (اسراییل و ترکیه) است. ترکیه همسایه‌ای قدرتمندتر از سوریه است که در دهه ‌ ۵۰ تهدید کرده بود علیه افراطی گری سوریه در‌این کشور مداخله خواهد کرد و در سال ۱۹۹۰ نیز با ائتلافی با اسراییل ، سوریه را مورد محاصره قرار داد.  
مهمتر از همه ، دشمن اصلی سوریه ، یعنی اسراییل دارای برتری نظامی‌همیشگی نسبت به سوریه است. از دست دادن بلندی‌های جولان ، که تنها دفاع طبیعی سوریه در مقابل اسراییل محسوب می‌شد، نگرانی‌های کاملا جدی را برای سوریه به وجود آورد‌ه است.‌این توازن قدرت نامطلوب در منطقه ، سوریه را مجبور به پذیرش واقعیت اسراییل و تلاش برای کسب قدرت جهت مهار تهدید اسراییل نموده است. در‌این میان در زمان ریاست جمهوری پدر اسد و در زمان خود وی ، تلاشهایی درجهت عادی سازی روابط با غرب انجام شد که هر روی روابط همچنان به دلیل حمایت غرب از اسراییل چندان بهبود نیافت. پیش ازحزب بعث (۶۳-۱۹۴۳) سوریه به خاطر بی ثباتی در داخل ، تبدیل به کشوری آسیب پذیری در بیرون گشته بود ،‌این ضعف داخلی عدم انسجام خارجی تاکنون نتوانسته از سوریه کشوری اثرگذار در منطقه بسازد. 
از طرفی از آنجا که سوریه به تنهایی فاقد منابع کافی برای ادامه ی سیاست خود بود ، اسد به دستکاری ائتلاف‌ها بدون توجه به‌ایدئولوژی متحدین اقدام نمود. ائتلافهای جدید شرایط تازه‌ای را برای دستیابی به اهداف سوریه مهیا می‌ساخت. از‌این رو وی به طور همزمان ائتلافهایی را با کشورهای نفت خیز عربی ، اتحاد شوروی و‌ایران اسلامی‌پی ریزی نمود که‌این ائتلافها تا امروز به اشکال گوناگون با نوسان روبه رو بوده. 
حال با شناخت وضعیت سوریه در منطقه و نظام بین الملل ، می‌توان به درک روشنتری از موقعیت‌این کشور دست یافت.با اوج گیری بحران داخلی سوریه ‌تاکنون کشورهای همسایه عربی و غیر عربی منطقه و قدرتهای بزرگ ، واکنشهای متفاوتی نسبت به‌این جریان نشان داده اند. واکنشها در قبال بحران سوریه آزمونی بزرگ را فراروی‌این کشور قرار داده است که درایت نادرست می‌تواند لطمات جبران ناپذیری به همراه داشته باشد.
نویسنده:بهرام مرادی

منبع : http://qoba.net

·        عرصه سياست خارجي و تحولات خارجي و تحولات منطقه اي نقش فعال و مهمي را بازي كرده است

. دستگاه ديپلماسي دمشق همواره در محيط بين المللي تلاش كرده است تا خط مشي مستقلي را در مورد خاورميانه عربي ، بر قرار ي روابط دو جانبه و عادلانه با كشورهاي اروپايي ، آزاد سازي سرزمين هاي اشغال شده سوريه در بلندي هاي جولان و به ويژه خط مقدم مقاومت عليه رژيم صهيونستي دنبال كند . همه اين ملاحطات به آن منجرر شده است تا تحليل نا آرامي هاي داخلي اخير در اين كشور به موضوعي چند بعدي تبديل شود. اين در حالي است كه حكومت فعلي سوريه از پايگاه مردمي مناسبي برخوردار بوده به گونه اي كه در آخرين انتخابات رياست جمهوري اين كشور بشار اسد با بيش از 97درصد –با وجود نياز به برخي اصلاحات داخلي در تعامل با مردم به طور نسبي –آراي واجدين شرايط به پيروزي رسيد

    فراواني اديان در سوريه

  نمودار : پراكندگي جمعيت سوريه به تفكيك استان 
 حلب :4744000
دمشق:3500000
قيطره:359142
ادلب:55000
درعا:77203
حسكه:1477000
سويداء:364000
ديرالزور:1202000
رقه:321000
طرطوس:85000
حماه:1593000
لاذقيه:991000
حمص:1763000
دوما(حومه دمشق)274400

وضعيت اقتصادي:

ميزان صدور نفت و گاز در روز
جمعيت نيروي كار:5/5ميليون نفر

نرخ بيكاري : 9/4درصد

وضعيت سياسي:
استقلال: 17آوريل 1946
ساختار سياسي: جمهوري ،تحت اداره قانون وضعيت اضطراري از سال 1963 به دليل وضعيت دائمي جنگ با رژيم صهيونستي
دوره انتخابات رياست جمهوري : هر هفت سال يكبار
رفراندوم هاي برگزار شده : چهار رفراندوم
رفراندوم در سوريه: 
رفرندوم پذيرش قانون اساسي       1949
    رفراندوم تغيير قانون اساسي       1953  
رفراندوم پذيرش جمهوري متحد عربي (اتحاد با مصر)   1958
رفراندم تغيير قانون اساسي      1973

حزب  حاكم : حزب سوسياليست بعث از1963
احزاب سياسي : جبهه ملي ترقي خواه به رياست حزب بعث عرب (حزب حاكم)
شامل اتحاديه  سوسياليستي عرب ،اتحاديه هاي سوسياليستي كارگري ، حزب كمونيست سوريه ،اتحاد سوسيال دموكرات، جنبش سوسياليستي عرب ، جنبش ملي كارگري ، حزب عربي ، اتحاديه هاي سوسيال دموكرات

ساختار قوه مقننه:
دوره انتخابات مجلس خلق: هر چهار سال يكبار
تر كيب احزاب سياسي در مجلس خلق سوريه:
169كرسي در اختيار جبهه ملي ترقي خواه ،81كرسي در اختيار اعضاي مستقل
لزوم عضويت 50در صدري دهقانان وكارگران در مجلس شوراي ملي بر اساس دستور حافظ اسد درسال 1970

****پراكندگي معارضان به تفكيك استان****
جسر الشقور،حماه،حمص،درعا،ديرالزور و بخش هاي اندكي از حومه دمشق

***تركيب معارضان سوري و حاميان آنها:***
سلفي ها.. عامل كشتار و خشونت حمايت مالي و تسليحاتي از سوي حزب المستقبل لبنان و اردون در جريان ناآرامي هاي اخير
اخوان المسلمين :حمايت مادي و معنوي از سوي تركيه 
سكو لارها و ليبرال ها : به رهبري عبدالحليم خدام،عضو جدا شده از حزب بعث

 تهيه كننده :بهرام مرادي

 منبع : http://qoba.net

سوریه که زمانی مرکز امپراتوری اسلامی بود، قلمروی است که در گذشته مورد تهاجم و اشغال تقریبا همه قدرتهای بزرگ قرار گرفته است،

از جمله رومی‌ها ، مغولها ،صلیبیون و ترکها.
سوریه کشوری است با جلگه های حاصلخیز، صحرا و کوهستان که در آن گروههای نژادی و مذهبی گوناگونی از قبیل کردها، ارمنی ها، آسوری ها، شیعیان علوی و دروزی ها زندگی می کنند. اما اعراب سنی بخش اعظم جمعیت را تشکیل می دهند.
سوریه کنونی در سال ۱۹۴۶ استقلال خود را از فرانسه بدست آورد. اما در پی آن، به ویژه به دلیل منافع متضاد گروههای مختلف در جامعه، شاهد دورانی از بی ثباتی سیاسی بود.
سوریه و مصر برای مدت کوتاهی (۶۱-۱۹۵۸) در دوران ریاست جمهوری جمال عبدالناصر در مصر، اتحادیه ای را تشکیل دادند. ولی با وقوع یک کودتای نظامی، سوریه مجددا راه استقلال کامل را در پی گرفت.
در سال ۱۹۶۳ حزب پان عرب بعث، که تحت کنترل علوی‌ها است، قدرت را به دست گرفت و تا به امروز در کشور حکمرانی می کند.
حکومت بعثی، به ویژه در دوران حافظ اسد، در عرصه داخلی با حکمرانی اقتدارگرایانه و در عرصه بین المللی با سیاستی شدیدا ضد اسرائیلی توصیف شده است.
در سال ۲۰۰۵ و پس از ترور رفیق حریری نخست وزیر لبنان، سوریه به شدت از سوی جامعه بین المللی تحت فشار قرار گرفت تا ارتش خود را از لبنان خارج کند.
گزارش سازمان ملل متحد مقامات سوری و سیاستمداران لبنانی تحت حمایت سوریه را به دخالت در این ترور متهم کرد. حکومت سوریه این اتهام را رد می کند.

در داخل کشور حکومت بعث هرگونه مخالفتی را به شدت سرکوب می کند. گمان می رود که در سال ۱۹۸۲ هزاران نفر در سرکوب قیام اخوان مسلمین در شهر حما، کشته شده باشند.
پس از مرگ حافظ اسد در سال ۲۰۰۰ فضای سیاسی در سوریه اندکی بازتر شد و در نتیجه دهها زندانی سیاسی آزاد شدند. اما تضمین حداقل آزادی های سیاسی و تعدیل کنترل مطلق حکومت بر اقتصاد هنوز عملی نشده است.
در عرصه جهانی انزوای حکومت سوریه رو به افزایش بوده و در سالهای اخیر به اتهام حمایت از شورشیان در عراق به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. در مقابل سوریه دولت آمریکا را متهم می کند که در تلاش برای سرنگون کردن حکومت این کشور است.
سوریه یکی از دشمنان اصلی اسرائیل است و از چند گروه تندرو که با اسرائیل می جنگند حمایت می کند. در ماههای اخیر نشانه هایی از انجام مذاکرات غیر مسقیم بین دو کشور و با میانجیگری ترکیه به چشم می خورد. دور قبلی مذاکرات بین این دو کشور در سال ۲۰۰۰ و به خاطر اختلاف بر سر خط مرزی در بلندی های جولان به شکست انجامید.



در يك نگاه


سوریه که زمانی مرکز امپراتوری اسلامی بود، قلمروی است که در گذشته مورد تهاجم و اشغال تقریبا همه قدرتهای بزرگ قرار گرفته است، از جمله رومی‌ها ، مغولها ،صلیبیون و ترکها.

سوریه کشوری است با جلگه های حاصلخیز، صحرا و کوهستان که در آن گروههای نژادی و مذهبی گوناگونی از قبیل کردها، ارمنی ها، آسوری ها، شیعیان علوی و دروزی ها زندگی می کنند. اما اعراب سنی بخش اعظم جمعیت را تشکیل می دهند.
سوریه کنونی در سال ۱۹۴۶ استقلال خود را از فرانسه بدست آورد. اما در پی آن، به ویژه به دلیل منافع متضاد گروههای مختلف در جامعه، شاهد دورانی از بی ثباتی سیاسی بود.
سوریه و مصر برای مدت کوتاهی (۶۱-۱۹۵۸) در دوران ریاست جمهوری جمال عبدالناصر در مصر، اتحادیه ای را تشکیل دادند. ولی با وقوع یک کودتای نظامی، سوریه مجددا راه استقلال کامل را در پی گرفت.
در سال ۱۹۶۳ حزب پان عرب بعث، که تحت کنترل علوی‌ها است، قدرت را به دست گرفت و تا به امروز در کشور حکمرانی می کند.
حکومت بعثی، به ویژه در دوران حافظ اسد، در عرصه داخلی با حکمرانی اقتدارگرایانه و در عرصه بین المللی با سیاستی شدیدا ضد اسرائیلی توصیف شده است.
در سال ۲۰۰۵ و پس از ترور رفیق حریری نخست وزیر لبنان، سوریه به شدت از سوی جامعه بین المللی تحت فشار قرار گرفت تا ارتش خود را از لبنان خارج کند.
گزارش سازمان ملل متحد مقامات سوری و سیاستمداران لبنانی تحت حمایت سوریه را به دخالت در این ترور متهم کرد. حکومت سوریه این اتهام را رد می کند.

در داخل کشور حکومت بعث هرگونه مخالفتی را به شدت سرکوب می کند. گمان می رود که در سال ۱۹۸۲ هزاران نفر در سرکوب قیام اخوان مسلمین در شهر حما، کشته شده باشند.

پس از مرگ حافظ اسد در سال ۲۰۰۰ فضای سیاسی در سوریه اندکی بازتر شد و در نتیجه دهها زندانی سیاسی آزاد شدند. اما تضمین حداقل آزادی های سیاسی و تعدیل کنترل مطلق حکومت بر اقتصاد هنوز عملی نشده است.
در عرصه جهانی انزوای حکومت سوریه رو به افزایش بوده و در سالهای اخیر به اتهام حمایت از شورشیان در عراق به شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. در مقابل سوریه دولت آمریکا را متهم می کند که در تلاش برای سرنگون کردن حکومت این کشور است.

سوریه یکی از دشمنان اصلی اسرائیل است و از چند گروه تندرو که با اسرائیل می جنگند حمایت می کند. در ماههای اخیر نشانه هایی از انجام مذاکرات غیر مسقیم بین دو کشور و با میانجیگری ترکیه به چشم می خورد. دور قبلی مذاکرات بین این دو کشور در سال ۲۰۰۰ و به خاطر اختلاف بر سر خط مرزی در بلندی های جولان به شکست انجامید.



رهبران
رئیس جمهور: بشار اسد
متولد ۱۹۶۵، دمشق


بشار اسد در جریان رفراندوم سال ۲۰۰۷ برای یک دوره هفت ساله دیگر ریاست جمهوری را به دست گرفت

بشار اسد اندکی پس از فوت پدرش حافظ اسد در ۱۰ ژوئن ۲۰۰۰ جانشین او شد. بشار پس از کشته شدن پسر ارشد حافظ اسد در یک تصادف رانندگی در سال ۱۹۹۴ ، برای جانشینی پدر اش برگزیده شد.

بشار سومین فرزند حافظ اسد است. او در رشته چشم پزشکی در دمشق و لندن تحصیل کرده است. او در سال ۱۹۹۴ به ارتش پیوست و در سال ۱۹۹۹ به درجه سرهنگی رسید. در شش سالی که برای بدست گرفتن قدرت آماده می شد، با رهبران کشورهای عربی دیدار کرده و با افراد صاحب نفوذ در سیاست سوریه آشنا شد.

در آغاز ریاست جمهوری او، سوریه شاهد دوره کوتاهی ازفضای باز و اصلاحات بود. زندانیان سیاسی آزاد شدند و سانسور رسانه ها تعدیل شد. بحث و اظهار نظر های سیاسی ممکن شد و منتقدان توانستند دیدگاههای خود را برای تغییرات سیاسی مطرح کنند.

اما سرعت این تحولات جناح حاکم شامل ارتش، حزب بعث و اقلیت قومی علوی ها را نگران کرد. نگران از بروز بی ثباتی و در هراس از کاهش اقتدارشان، جناح حاکم نه تنها جلوی اصلاحات را گرفت بلکه اوضاع را کاملا به حالت سابق باز گرداند.

بشار اسد در جریان رفراندوم سال ۲۰۰۷ برای یک دوره هفت ساله دیگر ریاست جمهوری را به دست گرفت. او تنها کاندیدای این مقام بود.

شکاف در سیستم سیاسی این کشور در اوایل سال ۲۰۱۱ میلادی یعنی در بحبوحه موج موسوم به " بهار عربی" آغاز شد. موجی از نارضایتی های مردمی که آفریقای شمالی و خاورمیانه را در برگرفت.


اتحادیه عرب در واکنش به سرکوب معترضان، عضویت سوریه را در این نهاد به حال تعلیق درآورده است
در پی به نتیجه رسیدن اعتراضات مردمی علیه حکومت های مستبد در مصر و تونس، تظاهراتی که ماهها پیش از آن تصورش را هم نمی شود کرد در دمشق و چند شهر دیگر این کشور آغاز شد، اعتراضاتی که با سرکوب شدید نیروهای امنیتی مواجه شد.

در آوریل سال ۲۰۱۱، بشار اسد به منظور آرام arab leagueکردن اوضاع درصدد برآمد تا امتیازاتی را به معترضان بدهد، از جمله لغو حالت فوق العاده که نزدیک به ۵۰ سال بر کشور حاکم بود و برکنار کردن دولت.

بشار اسد با متهم کردن معترضان به این که آلت دست اسرائیل هستند، باعث برانگیخته شدن خشم بسیاری در کشور شد.

شدت گرفتن اعتراضات در شهرهای مختلف با موجی از سرکوب های شدید از سوی نیروهای دولتی همراه شده است.

سازمان ملل متحد گفته است که از زمان شروع اعتراضات تاکنون دست کم ۳۵۰۰ نفر کشته شدند.

اتحادیه عرب در واکنش به سرکوب معترضان و پس از آن طرح صلح پیشنهادی آنها با شکست روبرو شد، در اقدامی بی سابقه عضویت سوریه را در این نهاد به حال تعلیق درآورد
رسانه:     بخش اعظم رسانه های سوریه متعلق و یا در کنترل حزب بعث هستند. انتقاد از رئیس جمهور و خانواده او ممنوع است. مطبوعات داخلی و خارجی برای کنترل مطالبی که ممکن است خطرناک و یا افشاگر تلقی شوند، به شدت سانسور می شوند.

روزنامه نگاران سوری به خود سانسوری عادت کرده اند و خبرنگاران خارجی به ندرت اجازه بازدید از این کشور را می گیرند.

برای یک دوره کوتاه پس از روی کار آمدن بشار اسد در سال ۲۰۰۰ مطبوعات از آزادی نسبی برخوردار شدند.

برای اولین بار پس از حدود چهل سال، به مطبوعات غیر دولتی اجازه انتشار داده شد.

اما قانون مطبوعاتی که به فاصله کوتاهی به اجرا درآمد مجموعه ای از محدودیت ها را تحمیل کرد و مطبوعات جدید به دلیل نقض این قانون می توانند توقیف شوند.

تلویزیون دولتی به احتیاط برنامه های سیاسی پخش میکند و موضوعاتی را که در گذشته کاملا ممنوع بودند به بحث می گذارد و هر از چند گاه ممکن است با سیاستمداران مخالف مصاحبه کند.
در سالهای اخیر تقاضا برای احداث کانالهای ماهواره ای خصوصی به دولت ارائه شده است. دریافت کننده های امواج ماهواره ای در سوریه به طور وسیع در دسترس است و اکثر مردم کانالهای ماهواره ای عرب زبان را تماشا می کنند. 

دولت برای اولین بار اجازه داده که ایستگاه های رادیویی خصوصی و تجاری با پخش برنامه روی موج اف ام تاسیس شوند ولی آنها حق پخش برنامه های خبری و سیاسی ندارند.

آمار بین المللی سال ۲۰۱۰ نشان می دهد که ۳.۹ میلیون نفر در سوریه از اینترنت استفاده می کنند و این شبکه به ابزاری برای فعالیت مخالفان منجر شده است.

مطبوعات
البعث - روزنامه ارگان حزب بعث
الثوره - روزنامه دولتی
تشرین - روزنامه دولتی
سیریا تودی - ماهنامه به زبان انگلیسی 

تلویزیون
تلویزیون دولتی سوریه - پخش برنامه در داخل کشور و از طریق ماهواره به زبانهای عربی، انگلیسی و فرانسه
تلویزیون خصوصی دنیا 

رادیو
رادیو دولتی جمهوری عربی سوریه - پخش از دمشق، شامل بخش خارجی رادیوی دولتی به چندین زبان از جمله انگلیسی
رادیو المدینه اولین رادیو خصوصی که در سال ۲۰۰۵ آغاز به کار کرد 

خبرگزاری
خبرگزاری عربی سوریه (سانا) به زبانهای عربی، انگلیسی و فرانسه

منبع : http://qoba.net

از ديدگاه مسكو، قضيه سوريه با آنچه در ليبي روي دادكاملا متفاوت است . روسيه از ديرباز و ازز مان شوروي سابق

روابط بسيار نزديكي با حكومت سوريه داشته است. سوريه تقريبا كليه نيازهاي تسليحاتي خود را از روسيه تامين مي كند و يكي از مهمترين مشتريان تسليحات روسيه محسوب مي شود. علاوه بر اين، روسيه از امتياز بهره برداري از يك پايگاه درياي در درياي مديترانه براي حضور ناوگان جنگي خود در بندر طرطوس در سوريه بر خوردار مي باشد . اين امر براي روسيه ، مزيت استراتژيكي مهمي جهت حضور در درياري مديترانه محسوب مي گردد / از اين رو جاي تعجب نيست كه روسيه سرسختانه از سوريه در قبال فشار هاي غرب حمايت نموده است .

ارتباط سوريه و لبنان و روابط ويژه آن دو با ايران نيز از نكات مورد توجه روسيه به شمار مي رود . دعوت مسكو از حزب الله ( جنبش مقاومت اسلامي ) لبنان براي سفر و ديدار با مقامات روسي كه برا ينخستن بار از سوي يك كشور اروپايي در شرايطي انجانم پذيرفت كه وضعيت بحراني در منطقه حكم فرما مي باشد و سوريه به شدت تحت فشار غرب و اتحاديه عرب قرار دارد، از هر حيث واجد اهميت است . محمد رعد، رئيس فراكسيون وفاداري به مقاومت وابسته به حزب الله در پارلمان لبنان كه در راس هيئت سه نفري از روسيه بازديد مي كرد در پي ديدار خود با ولادديمير ژينو فسكي نايب رئيس دوماي روسيه اظهار داشت موضع روسيه در شوراي امنيت در جريان راي دادن به طرح تحريم سوريه موجب شد كه مانعي در مقابل تلاش برخي طرف هاي غربي براي مداخله در امور منطقه و گسترش نفوذ خود در خاورميانه ايجاد شود
نويسنده - بهرام مرادي

با توجه به اینكه سوریه و ایران در جبهه مقاومت قرار دارند و هم پیمان راهبردی یكدیگر محسوب می شوند

. بنا بر این طبیعی است كه جمهوری اسلامی ایران نسبت به ثبات رژیم سوریه پایبندی نشان دهددر این راستا امام خامنه ای فرمودند جوهره بیداری اسلامی كشورهای منطقه ، حركت ضد صهیونستی و ضد آمریكایی است اما در حوادث سوریه دست آمریكا و اسرائیل آشكار است و منطق و معیار ما ملت ایران این است كه هرجا به نفع آمریكا و صهیونیسم شعار داده شود حركت انحرافی است . امام خامنه ای ، شبیه سازی را یكی از طرح های پیچیده آمریكا خوانده و با اشاره به حوادث سوریه افزود ند امریكا یی ها با تلاش برای شبیه سازی حوادث مصر ، تونس ، یمن و لیبی ، در سوریه سعی می كنند این كشور را كه در خط مقاومت قراردارد دچار مشكل كنند ، اما ماهیت حوادث سوریه با ماهیت حوادث دیگر كشورهای منطقه متفاوت است

نویسنده : بهرام مرادی